Tom przedstawia rozwój gotyku w całej jego wielostronności. Wychodząc od początku gotyku i fascynującego rozkwitu architektury gotyckiej we Francji, śledzimy początki recepcji tej architektury w krajach sąsiednich. Również dzieje gotyckiej rzeźby i malarstwa, uwzględniające ewolucję tematów i form przedstawienia, zaprezentowano z uwzględnieniem specyfiki różnych krajów. Całości dopełniają rozdziały poświęcone witrażownictwu i sztuce złotniczej oraz osobne omówienia takich tematów jak: herezja katarów, papieski pałac w Awinionie, rozwój miast, system nauki i nauczania itp. Rozległemu zakresowi tematów odpowiada bogata ikonografia książki: około dwie trzecie z 780 zamieszczonych tu zdjęć wykonano specjalnie dla tego tomu. Tekst pochodzi wyłącznie od naukowców-historyków.

Włoski renesans to jedna z najwspanialszych epok kultury europejskiej. Zainteresowanie XIV i XV wiekiem, epoką niezwykle płodną pod-względem artystycznym, nie słabnie wśród historyków sztuki i szerokiego kręgu odbiorców od roku 1860, kiedy to Jacob Burckhardt opublikował swą słynną książkę Kultura Odrodzenia we Włoszech. Niedawno zaś wzrosło ono w wyniku zakończenia prac restauratorskich w Kaplicy Sykstyńskiej, które pozwoliły zajaśnieć freskom Michała Anioła nowym barwniejszym światłem. Dziś możemy podziwiać dzieła sztuki tej epoki na ich pierwotnym miejscu, w takich wielkich ośrodkach, jak Florencja, Rzym i Wenecja. Te miasta wspaniałych muzeów same stanowią też jedyne w swoim rodzaju architektoniczne muzea. Niniejsza książka stara się z jednej strony udostępnić podstawową wiedzę na temat renesansu, a z drugiej uwzględnić jego wizualną prezentację. W centrum uwagi stoją dzieła sztuki jako takie, a książka stwarza podstawę do zajmowania się nimi także niezależnie od tekstu. Ponadto dzięki różnym podejściom i sposobom ujęcia tematu przez autorów, którzy w swoich wypowiedziach wiążą analizy dzieł z szerszą perspektywą kulturową i duchową, czytelnik uzyska bogaty w aspekty ogólny obraz renesansu: przekona się, że decydujące przemiany, powszechnie uważane za cechę charakterystyczną renesansu, dokonały się już w późnym średniowieczu, zapozna się z rozwojem głównych gatunków artystycznych - architektury, rzeźby, malarstwa, rysunku, i dowie się, dzięki jakim okolicznościom i od jakich artystów pochodziły najbardziej twórcze inspiracje. Przy takim ujęciu znika mityczna interpretacja renesansu, jaka powstała w XIX wieku. Także bez wiary w kulturowe cuda i bez idealizujących wyobrażeń na temat złotego wieku artystyczne dokonania ówczesnej epoki mogą znaleźć uznanie, a nawet wzbudzić podziw.